در مردان وقتی در مایع سمینال هیچگونه اسپرمی وجود نداشته باشد، آزواسپرمی گویند. که می تواند ناشی از یک انسداد در مسیر خروج اسپرم (مثلا مردانی که وازکتومی کرده اند) باشد، و یا ناشی از اختلال در تولید اسپرم درون بافت بیضه باشد.
شیوع بیماری آزواسپرمی در ۹% مردان جامعه و ۱۰% مردانی که با ناباروری مراجعه میکنند، مشاهده می گردد.
عوامل مختلفی می توانند باعث آزواسپرمی شوند. مانند بیماری های ژنتیک، بیمارانی که تحت رادیوتراپی و یا شیمی درمانی واقع شده اند، بیمارانی که دچار کمبود هورمون می باشند، مردانی که از مواد مخدر و سرخوش آور و یا داروهای آنابولیک بدن سازی استفاده می کنند. بیماری واریکوسل و مردانی که بصورت مادرزادی فاقد لوله های وازدفران هستند نیز می توانند از عوامل آزواسپرمی باشند. ولی متاسفانه در اکثر مردان علت آزواسپرمی نامشخص است.
واقعیت این است که هورمون تستوسترون درون بیضه از سلول های لیدیگ ترشح میشود که نسبت به سلول های ژرم که تولید اسپرم می کنند، از مقاومت بیشتری برخوردار می باشند و اکثر مردان با آزواسپرمی مشکلات زناشویی و جنسی ندارند.
اگر انسدادی (مثل مردانی که وازکتومی کرده اند) در مسیر خروج اسپرم وجود دارد، شاید بهترین درمان رفع انسداد باشد. در مردانی که از مواد مخدر و یا داروهای بدن سازی و یا مواد مضر دیگری استفاده می کنند، اولین اقدام پرهیز از این مواد و داروها می باشد. در بیمارانی که کمبود هورمونی وجود دارد می توان با درمان نسبتا طولانی آزواسپرمی را درمان کرد، در بیمارانی که واریکوسل دارند، رفع این اختلال توصیه می گردد. در موارد دیگر بهتر است مستقیم به سراغ بیضه رفت و با نمونه برداری و تعداد ناچیزی اسپرم، با استفاده از لقاح مصنوعی(IVF) شانس باروری برای مردان آزواسپرم ایجاد گردد.
مردان آزواسپرم باید بدانند علاوه بر مشکل بچه دار شدن، باید به فکر سلامتی خود نیز باشند. مطالعات نشان داده است که این بیماران شانس بیماری های دیگر از جمله شانس سرطان حدود ۶% در این افراد بیشتر از دیگر مردان جامعه می باشد.
در بیمارانی که دچار انسداد در مسیر خروج اسپرم نیستند، باید این عمل نسبتا ساده به روش میکروسکوپی (Micro TESE) توسط پزشکی که سال ها در این زمینه تجربه دارد، و در مرکزی که امکان ذخیره سازی تعداد ناچیز اسپرم ها وجود دارد انجام شود، تا بیمار شانس باروری به روش لقاح مصنوعی را داشته باشد. در غیر اینصورت و انجام کار در مراکز غیر تخصصی باعث تکرار چند بارهی عمل بر روی بیضه های مردان با آزواسپرمی می شوند.
این مطلب به تائیدیه آقای دکتر فرامرز فرهی رسیده است.